در اکثر ترجمه ها میبنیم که معروف را به "خوبی" و منکر را به "بدی" ترجمه می کنند در حالیکه اگر کمی به این کلمات دقت کنیم میبینیم که این کلمات معانی متفاوت از آنچه که تا به امروز به ما گفته اند ، دارند.
ابتدا به آیه 69 سوره مومنون نگاهی می اندازیم.
أَمْ لَمْ يَعْرِفُوا۟ رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُۥ مُنكِرُونَ [٢٣:٦٩]
يا آنكه پيامبرشان را نشناخته‌اند كه انكارش مى‌كنند؟
همانطور که دیده میشود در این آیه نیز "معروف" در مقابل "منکر" آمده است و ترجمه "بدی" و "نیکی" از آن گرفته نشده است در حالیکه با مشاهده آیات میبینیم که خداوند برای خوبی و بدی از کلمات دیگری مانند "عدل و احسان" یا "سوء و فحشا و بغی" استفاده کرده است.
إِنَّ ٱللَّهَ يَأْمُرُ بِٱلْعَدْلِ وَٱلْإِحْسَـٰنِ وَإِيتَآئِ ذِى ٱلْقُرْبَىٰ وَيَنْهَىٰ عَنِ ٱلْفَحْشَآءِ وَٱلْمُنكَرِ وَٱلْبَغْىِ ۚ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ [١٦:٩٠]
خدا به عدل و احسان و بخشش به خويشاوندان فرمان مى‌دهد. و از فحشا و منکر و ستم نهى مى‌كند. شما را پند مى‌دهد، باشد كه پذيراى پند شويد.
بنابراین با توجه به آیات ،اگر معروف در برابر منکر قرار بگیرد ،منکر به معنی "نکره" یا "ناشناس" و معروف به معنی "عرف" یا "شناخته شده" معنی میگیرد.
اما این "شناخته شده" و "ناشناس" چیست؟
اگر به آیات دقت کنیم خداوند دستوراتش را در "بما انزل الله" برای ما مشخص کرده و شناسانیده است بطوریکه ما را فقط به تبعیت از بما انزل الله دعوت میکند و ما را از دستوراتی که در "بما انزل الله" وجود ندارند نهی میکند که در این پست بطور مفصل به این قضیه پرداخته شده است.
ٱتَّبِعُوا۟ مَآ أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا۟ مِن دُونِهِۦٓ أَوْلِيَآءَ ۗ قَلِيلًۭا مَّا تَذَكَّرُونَ [٧:٣]
از آنچه از جانب پروردگارتان به سوی شما نازل پیروی کنید و از غیر آن ( غیر بما انزل الله ) از اولیای دیگری پیروی نکنید. چه اندک پند میگیرید.
همچنین خداوند در آیه 169 بقره با اشاره به یکی از عملکردهای شیطان میفرماید :
إِنَّمَا يَأْمُرُكُم بِٱلسُّوٓءِ وَٱلْفَحْشَآءِ وَأَن تَقُولُوا۟ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ [٢:١٦٩]
او شما را به بدى و زشتى فرمان مى‌دهد و مى‌خواهد كه درباره خدا چيزهايى بگوييد كه بدان آگاه نيستيد.
حتی در آیات میبینیم که خداوند ما را از مسائلی که خیلی ساده به نظر میرسند ( تعداد افراد اصحاب کهف ) و به آن علم نداریم ، نهی میکند.
سَيَقُولُونَ ثَلَـٰثَةٌۭ رَّابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَيَقُولُونَ خَمْسَةٌۭ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًۢا بِٱلْغَيْبِ ۖ وَيَقُولُونَ سَبْعَةٌۭ وَثَامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ ۚ قُل رَّبِّىٓ أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌۭ ۗ فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَآءًۭ ظَـٰهِرًۭا وَلَا تَسْتَفْتِ فِيهِم مِّنْهُمْ أَحَدًۭا [١٨:٢٢]
خواهند گفت: سه تن بودند و چهارميشان سگشان بود و مى‌گويند: پنج تن بودند و ششميشان سگشان بود -تير به تاريكى مى‌افكنند- و مى‌گويند: هفت تن بودند و هشتميشان سگشان بود. بگو: پروردگار من به عدد آنها داناتر است و شمار ايشان را جز اندك‌كسان نمى‌دانند. و تو در باره آنها جز به ظاهر مجادله مكن و از كس نظر مخواه.
بنابراین با توجه به آیات قرآن، معروف دستورات "بما انزل الله" است چرا که خداوند آنها را برای ما مشخص کرده و ما را از آن آگاه ساخته است.
و منکر "غیر بما انزل الله" است چرا که به آن علم نداریم و خداوند به آنها اشاره ای نکرده است.
باید دقت داشت که خوبی و بدی را هرکس بر اساس ظن خود میتواند تعریف کند. بنابراین تعریف خوبی و بدی نیاز به مرجع دارد و این مرجع فقط میتواند "بما انزل الله" باشد و افراد باید بر اساس این کتب بدی و خوبی را بیابند. برای همین است که خداوند ما را به "معروف" و شناخته شده امر میکند و ما را از "منکر" و نامعلوم نهی میکند و از ما نیز میخواهد که این کار را در جامعه مسلمین انجام دهیم.