آیا پسر دو برابر دختر ارث می برد؟

Question

بسم الله الرحمن الرحیم.

سلام.

طبق ایات ذیل ایا پسر دو برابر دختر ارث می برد؟
 

يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ ۖ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۚ فَإِنْ كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ ۖ وَإِنْ كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ ۚ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ ۚ فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا ۚ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا (4 | النساء - 11)
خداوند در باره فرزندانتان به شما سفارش می‌کند که سهم (میراث) پسر، به اندازه سهم دو دختر باشد؛ و اگر فرزندان شما، (دو دختر و) بیش از دو دختر باشند، دو سوم میراث از آن آنهاست؛ و اگر یکی باشد، نیمی (از میراث،) از آن اوست. و برای هر یک از پدر و مادر او، یک ششم میراث است، اگر (میت) فرزندی داشته باشد؛ و اگر فرزندی نداشته باشد، و (تنها) پدر و مادر از او ارث برند، برای مادر او یک سوم است (و بقیه از آن پدر است)؛ و اگر او برادرانی داشته باشد، مادرش یک ششم می‌برد (و پنج ششم باقیمانده، برای پدر است). (همه اینها،) بعد از انجام وصیتی است که او کرده، و بعد از ادای دین است -شما نمی‌دانید پدران و مادران و فرزندانتان، کدامیک برای شما سودمندترند!- این فریضه الهی است؛ و خداوند، دانا و حکیم است.
يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلَالَةِ ۚ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ ۚ وَهُوَ يَرِثُهَا إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهَا وَلَدٌ ۚ فَإِنْ كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ ۚ وَإِنْ كَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۗ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (4 | النساء - 176)
از تو (در باره ارث خواهران و برادران) سؤال می‌کنند، بگو: «خداوند، حکم کلاله (خواهر و برادر) را برای شما بیان می‌کند: اگر مردی از دنیا برود، که فرزند نداشته باشد، و برای او خواهری باشد، نصف اموالی را که به جا گذاشته، از او (ارث) می‌برد؛ و (اگر خواهری از دنیا برود، وارث او یک برادر باشد،) او تمام مال را از آن خواهر به ارث می‌برد، در صورتی که (میّت) فرزند نداشته باشد؛ و اگر دو خواهر (از او) باقی باشند دو سوم اموال را می‌برند؛ و اگر برادران و خواهران با هم باشند، (تمام اموال را میان خود تقسیم می‌کنند؛ و) برای هر مذکّر، دو برابر سهم مؤنّث است. خداوند (احکام خود را) برای شما بیان می‌کند تا گمراه نشوید؛ و خداوند به همه چیز داناست.»

Answer 1

لطفا به ترجمه فراز اول آیه 11 سوره نساء دقت فرمایید:

يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنثَيَيْنِ فَإِن كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ وَإِن كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا........ ﴿النساء: ١١﴾

الله شما را در مورد اولادتان وصیت می کند برای فرزند پسر مانند بهرۀ دو دختر است. پس اگر دختران بیش از دو بودند پس برای آن دختران دو سوم ماترک است و اگر یک دختر بود پس برای اوست نصف. و برای هر یک از پدر و مادر او .........

1) همانطور که در آیه فوق ملاحطه می شود ملاک قرآن برای تقسیم ارث در بین فرزندان خانواده تعداد دختران یک خانواده است (نه تعداد پسران!)

2) قرآن در هیچ جا نفرموده سهم پسر دو برابر سهم دختر است! بلکه فرموده برای پسر به مانند سهم دو دختر است. یعنی تعداد دختران را مبنا کرده است، نه سهم را. متاسفانه اکثرا به این موضوع دقت نمی کنند. 

3) قرآن سه قاعده مجزا را در آیه 11 سوره نساء حسب تعداد دختران برشمرده است:

قاعده الف) برای پسر به مانند سهم دو دختر است (اگر دو دختر در خانواده باشند)

قاعده ب) اما اگر تعداد دختران بیش از دو نفر باشد، دو سوم ماترک میت باید بین آن دختران تقسیم گردد (بعد از پرداخت سهم مادر). هر آنچه باقی ماند، بین پسران تقسیم می شود.

قاعده ج) اگر یک دختر در خانواده باشد، نصف ماترک از آن اوست.

4) حتی در آیه 176 سوره نساء نیز ملاک تقسیم ارث تعداد خواهران فرد کلاله (کسی که ازدواج نکرده است) برشمرده شده است و در آیه 176 نیز تعداد برادران ملاک تقسیم ارث نیست!

در همین راستا برای آشنایی با روش محاسبه ارث بر اساس آیات 11 و 12 سوره نساء به این پرسش و پاسخ مراجعه کنید. 

علت اینکه برخی مدعی هستند که سهم پسر دو برابر سهم دختر است، آن است که 1) آیه 11 سوره نساء را تحریف کلامی می کنند و 2) تنها ابتدای آیه را می خوانند و از قرائت و فهم مابقی آن طفره می روند و 3) دلایل عقلی می تراشند در حالیکه قرار بود متن آیه را بدون عینک ایدئولوژیک بخوانند.