پاسخ این سوال را قرآن به روشنی برای ما بیان کرده است.
در سوره جاثیه آیه 6 خداوند ما را از هر سخنی غیر از بما انزل الله نهی میکند.
تِلْكَ ءَايَـٰتُ ٱللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِٱلْحَقِّ ۖ فَبِأَىِّ حَدِيثٍۭ بَعْدَ ٱللَّهِ وَءَايَـٰتِهِۦ يُؤْمِنُونَ [٤٥:٦]
اينها آيات الهى است كه آنها را به درستى بر تو مى‌خوانيم، پس بعد از خدا و آيات او به كدام سخن ايمان مى‌آورند
وَيْلٌۭ لِّكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍۢ [٤٥:٧]
وای بر هر دروغگوی گنهکاری
اما عده ای معتقدند در صورتی که کلامی که شنیدیم با قرآن در تضاد نبود میتوانیم از آن سخن در مسیر هدایت به سمت خداوند استفاده کنیم. در جواب این افراد خداوند در سوره اعراف آیه 3 میفرماید :
ٱتَّبِعُوا۟ مَآ أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا۟ مِن دُونِهِۦٓ أَوْلِيَآءَ ۗ قَلِيلًۭا مَّا تَذَكَّرُونَ [٧:٣]
از آنچه از جانب پروردگارتان به سوى شما نازل شده پيروى كنيد و از غير آن ( غیر بما انزل الله ) از اولیای دیگری پيروى نكنيد. چه اندك پند مى‌گيريد
خداوند به صراحت فرموده است در صورتی که کلامی که میشنوید از سمت خدا نازل نشده است ، پیروی نکنید ( لا تتبعوا ).
عده ای بر این باورند برای هدایت بایستی از مسیر انسانهای خوب پیروی کرد. در جواب اینگونه افراد ابتدا باید پرسید که اگر این افراد خوب را خدا هدایت نمیکرد آیا هدایت میشدند ؟ پاسخ قطعا خیر خواهد بود. حال به سوره یونس آیه 35 نگاهی می اندازیم.
قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهْدِىٓ إِلَى ٱلْحَقِّ ۚ قُلِ ٱللَّهُ يَهْدِى لِلْحَقِّ ۗ أَفَمَن يَهْدِىٓ إِلَى ٱلْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يَهِدِّىٓ إِلَّآ أَن يُهْدَىٰ ۖ فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ [١٠:٣٥]
بگو: «آيا از شريكان شما كسى هست كه به سوى حق رهبرى كند؟» بگو: «خداست كه به سوى حق رهبرى مى‌كند» پس، آيا كسى كه به سوى حق رهبرى مى‌كند سزاوارتر است مورد پيروى قرار گيرد يا كسى كه راه نمى‌نمايد مگر آنكه هدايت شود؟ شما را چه شده، چگونه داورى مى‌كنيد؟
باید بپذیریم که اگر خداوند انسان های خوب را هدایت نمیکرد هیچ یک از آنان هدایت نمیشدند. بنابراین آیه را دوباره بخوانیم.
آیا کسی که به سوی حق رهبری میکند ( الله ) سزاوار تبعیت و پیروی است یا کسانی که هدایت نمیشوند مگر اینکه خداوند آنها را هدایت کند ( غیر الله ) ؟
در این آیات به طور کاملا واضح برای ما مشخص می شود که برای قرار گرفتن در مسیر الهی ،نباید از غیر بما انزل الله پیروی کنیم.
در این بین افرادی هستند که با خواندن این آیات باز این سوال در ذهن آنها ایجاد میشود که آیا ممکن است این تعداد زیاد از انسانها اشتباه کنند و آیا چیزی که سینه به سینه با تواتر به ما رسیده و این تعداد زیاد در مورد درستی آن توافق دارند، ممکن است اشتباه باشد ؟
در جواب این افراد باید گفت آیا شما مطمئنید چیزی که سینه به سینه به شما رسیده است صحیح است ؟
اگر بتوانیم مثال نقضی بیاوریم در مورد موضوعی که با تواتر و سینه به سینه به ما رسیده است و تمامی مذاهب در مورد آن توافق دارند و آن مورد اشتباه باشد پس در مورد بقیه موارد هم با اطمینان نمیتوان در مورد درستی آنها اظهار نظر کرد و همین مثال نقض کافیست تا تواتر را زیرسوال ببرد.
همه مذاهب معتقدند که ذبیح ابراهیم ، اسماعیل است. یعنی سینه به سینه به آنها رسیده است که ابراهیم قرار بود اسماعیل را ذبح کند اما قرآن و کتب من قبل نظر دیگری دارند که در این پست به آنها اشاره شده است و این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است.
پس اگر حتی یک اسم هم نمیتواند با تواتر صحیح و درست به ما برسد ، از بقیه موارد چه انتظار است؟
خداوند به درستی فرموده است :
وَإِن تُطِعْ أَكْثَرَ مَن فِى ٱلْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ ۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ [٦:١١٦]
و اگر از بيشتر مردم روى زمين پيروى كنى، تو را از راه خدا به در مى‌كنند، آنها صرفا از وهم و گمان پيروى مى‌كنند و جز اين نيست كه به گزاف و حدس سخن مى‌گويند