تعریف ربا: با استناد به آیۀ 130 سورۀ آل عمران ربا یعنی زیاده خواهی در "میزان کمی" بازپرداخت قرض. برای همین دقت فرمایید که ربا:
1) مربوط به کمیت است
2) تنها در قرض دادن معنا پیدا می کند
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُّضَاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿آل‌عمران: ١٣٠﴾
حکم رباخوار در قرآن: با استناد به آیات 278 و 279 سوره بقره، رباخوار به الله و رسول اعلام حرب کرده است و رباخوار محارب است:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ ﴿البقرة: ٢٧٩﴾
بیع چیست؟
تبادلات پولی به دو هدف انجام می شوند: بیع و قرض.
قرض: فرد فقیری پولی را از شما قرض می کند و پس از دریافت پول اختیار تام آن پول را دارد. در این حالت شما تسلطی بر پول پرداخت شده و نحوۀ خرج شدن آن ندارید. این تعریف قرض دادن است.
بیع: فرد فقیری از شما درخواست می کند تا با سرمایه گذاری کسب و کاری را برای او راه اندازی کنید. در این حالت او به اندازۀ سهمش (مثلا مدیریت فروشگاه) اختیار دارد و شما هم به اندازۀ سهامی که برای راه اندازی کسب و کار آورده اید اختیار دارید. این همان بیع است که دو طرف دارای سهام و مسئولیت هستند.
در قرض دادن اختیار پول و سهام و مسئولیت کلا به فرد منتقل می گردد اما در بیع هر دو طرف ذی نفع و سهام دار و آورنده کالا یا خدمات یا سرمایه هستند.
بدیهی است که می توان با حقه بازی برخی از قرض ها را به بیع تبدیل نمود!! آیه نمونۀ آن را سراغ دارید؟