ربا در قرض گرفتن و قرض دادن معنا پیدا می کند نه در شراکت یا بیع. بعبارت دیگر ربا به معنای اضافه گرفتن در قرض است، حتی اگر یک صدم درصد باشد:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُّضَاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿آل‌عمران: ١٣٠﴾
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ربا مخورید بطور اضافه شده و از الله پروا كنيد، باشد كه رستگار شويد.
مثلا اگر بانک برای تعمیر منزل پولی را قرض می دهد بهیچ وجه نمی تواند درهمی اضافه از مبلغ اولیه دریافت کند. چرا که قرض داده است. اما اگر برای باز کردن یک بیزینس بانک با شما شریک شود (هم در سود و هم در زیان البته!) در آنصورت می تواند بر اساس عملکرد بیزینس وجوهی اضافه تر از سرمایه گذاری اولیه را دریافت کند، چرا که شراکت کرده... قرض نداده است.
اگر سود بانکی بواسطه عملیات شراکتی بانک در یک کسب و کار باشد، از منظر قرآن بدون ایراد است. چرا که مردم بعنوان مشارکت کنندگان فعالیت اقتصادی در سود و زیان مشارکت کرده اند. اما اگر بانک بابت استقراض وام تعمیر مسکن و خرید ماشین یا وام ازدواج مطالبه سود می کند، آن قطعا رباست.. چرا که در ازدواج و ماشین و مسکن نمی توان با کسی مشارکت کرد و اینها فعالیت سرمایه گذاری برای ایجاد داد و ستد نیست و جزو ملزومات اولیه زندگی هر فرد است.
نکته اینجاست که شراکت از بیع متفاوت است. الله سود را در بیع و شراکت آزاد کرده اما سود در قرض دادن را ممنوع کرده است:
.... ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىٰ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ ..... ﴿البقرة: ٢٧٥﴾
.....اين بدان سبب است كه آنان گفتند: «داد و ستد صرفاً مانند رباست.» و حال آنكه الله داد و ستد را حلال، و ربا را حرام گردانيده است. پس، هر كس، اندرزى از جانب پروردگارش بدو رسيد، و [از رباخوارى] باز ايستاد، آنچه گذشته، از آنِ اوست، و كارش به الله واگذار مى‌شود،
مجددا تاکید می کنم که ربا تنها در قرض دادن معنا می یابد و به معنای اضافه گرفتن از مبلغ اولیه قرض است و ربطی به سود سرمایه گذاری و شراکت اقتصادی حاصل از کسب و کار و داد و ستد ندارد. اولی از منظر قرآن حرام و دومی حلال می باشد و الله است که تنها حکم کننده است:
أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِينَ ﴿التين: ٨﴾