نبی در لغت به معنی "خبردار" یا "آگاه" میباشد و از ریشه "نبا" مشتق شده است و به کسی گفته میشود که از جهان غیب ، خبر را دریافت میکند و از غیب آگاهی پیدا میکند که طرق خبرداری از عالم غیب در این پست بیان شده است.
باید توجه داشت که خبردار بودن حتما با ابلاغ پیام همراه نیست و "خبر غیب" میتواند صرفا یک دستور شخصی باشد. بنابراین "خبرهای غیب" بطور کلی به دو دسته تقسیم میشوند :
1) اخباری که صرفا یک دستور شخصی است و فقط دریافت کننده موظف است به آنها عمل کند، مانند دستور ذیل که صرفا خطاب به آدم و همسر اوست:
وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ ﴿البقرة: ٣٥﴾
و گفتيم: «اى آدم، خود و همسرت در اين باغ سكونت گير[يد]؛ و از هر كجاى آن خواهيد فراوان بخوريد؛ و[لى] به اين درخت نزديك نشويد، كه از ستمكاران خواهيد بود.»
یا آیه زیر که خطاب به مادر موسی است.
إِذْ أَوْحَيْنَآ إِلَىٰٓ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰٓ [٢٠:٣٨]
هنگامى كه به مادرت آنچه را كه وحى مى‌شد وحى كرديم:
أَنِ ٱقْذِفِيهِ فِى ٱلتَّابُوتِ فَٱقْذِفِيهِ فِى ٱلْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ ٱلْيَمُّ بِٱلسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّۭ لِّى وَعَدُوٌّۭ لَّهُۥ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةًۭ مِّنِّى وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِىٓ
كه او را در صندوقچه‌اى بگذار، سپس در دريايش افكن تا دريا او را به كرانه اندازد [و] دشمن من و دشمن وى، او را برگيرد. و مِهرى از خودم بر تو افكندم تا زير نظر من پرورش يابى.
2) اخباری که باید به مردم ابلاغ شوند تا مردم به آن دستورات عمل کنند مانند آیه زیر که به خوراکی های حلال و حرام اشاره میکند :
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ ٱلْمَيْتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحْمَ ٱلْخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيْرِ ٱللَّهِ بِهِۦ ۖ فَمَنِ ٱضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍۢ وَلَا عَادٍۢ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌۭ رَّحِيمٌۭ [١٦:١١٥]
الله بر شما حرام كرده مردار و خون و گوشت خوك و هر چه را برای غیر خدا داده شود. اما كسى كه ناچار شود هرگاه بى‌ميلى جويد و از حد نگذراند، خدا آمرزنده و مهربان است.
بنابراین به هرکسی که از جانب خداوند وحی شود تا بدین وسیله از غیب آگاهی پیدا کند، "نبی" گفته میشود.