سلام به همه
دو حرف ه - ل در کنار یکدیگر به معنای اصلی توجه سوی چیزی هستند. برای مثال آیاتی از قرآن که عبارت "أهل لغير الله" در آن آمده به این معنای اصلی اشاره دارد، اما مشتقات دیگر این حروف کنار هم میتوانند معانی متفاوتی از معنای اصلی داشته باشند تا حدی که تشخیص ارتباط این معنا با معنای اصلی بسیار سخت باشد.
برای فهم آیه 189 سوره بقرة لازم است به بررسی دقیقتر کل متن آیه و کلمات کلیدی بکار رفته در آیه بپردازیم.
ترکیب ه-ل در بسیاری از آیات کتب وحی به معانی مرتبط با خیمه، خانه و ... نیز اشاره دارد. چند نمونه:
אברם ישב בארץ כנען ולוט ישב בערי הככר ויאהל(وياهل) עד סדם (صحیفه پیدایش، فصل13، آیه12)
ابرام در زمین کنعان ماند، و لوط در بلاد وادی ساکن شد، و خیمه خودرا تا سدوم نقل کرد
לא תשב לנצח ולא תשכן עד דור ודור ולא יהל(یهل) שם ערבי ורעים לא ירבצו שם (صحیفه اشعیا، فصل13، آیه20)
و تا به ابد آباد نخواهد شد و نسلا بعد نسل مسکون نخواهد گردید. و اعراب درآنجا خیمه نخواهند زد و شبانان گله‌ها را در آنجا نخواهند خوابانید
ויברכם יהושע וישלחם וילכו אל אהליהם(اهلیهم) (صحیفه یوشع، فصل22، آیه6)
بعد یوشع آنها را برکت داده به خانه‌هایشان فرستاد
کلمه کلیدی بعدی که در فهم این آیه مهم است کلمه موقیت یا مواقیت است (با الف نیز میتواند معتبر باشد با توجه به نسخ خطی قدیمی)؛ مشتقات این کلمه در آیات قرآن به معنای میعادگاه یا محل قرار و ... بکار رفته است. چند نمونه:
وَإِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ لِأَىِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ لِيَوْمِ ٱلْفَصْلِ (المرسلات: 11-13)
و آن هنگام که پیام‌آوران جمع گردند، برای چه روزی معین شده؟ برای روز جدایی
إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقَاتُهُمْ أَجْمَعِينَ (الدخان: ٤٠)
همانا روز جدایی، وعده‌گاه همگی آنهاست
فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقَاتِ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ (الشعراء: 38)
پس جمع شدند ساحران برای قرار(جمع شدن) روز مشخص شده
وَلَمَّا جَاءَ مُوسَىٰ لِمِيقَاتِنَا ...(الأعراف: 143)
و هنگامی که موسی به وعده‌گاه ما آمد ...
علاوه بر مفهوم این دو واژه کلیدی ادامه آیه 189 بقره نیز معنای آیه را برایمان روشن تر میکند:
وَلَيْسَ ٱلْبِرُّ بِأَن تَأْتُوا۟ ٱلْبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَـٰكِنَّ ٱلْبِرَّ مَنِ ٱتَّقَىٰ ۗ وَأْتُوا۟ ٱلْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَ‌ٰبِهَا ۚ وَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
و نيك نيست كه از پشت این خانه‌ها وارد شويد، بلكه نيك است كه شخص تقوا پيشه كند و از در این خانه‌ها وارد شويد و از خدا بترسيد تا شايد رستگار شويد
نتیجه و ترجمه پیشنهادی بنده از آیه 189 سوره بقره؛
باتوجه به آیاتی که ذکر شد میتوان واژه «الأهله» را به خانه های بین راهی برای استراحت مسافران یا همان کاروانسراها ترجمه کرد که امروزه ما به آن ها هتل می‌گوییم.
يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلْأَهِلَّةِ ۖ قُلْ هِىَ مَوَ‌ٰقِيتُ لِلنَّاسِ وَٱلْحَجِّ ۗ وَلَيْسَ ٱلْبِرُّ بِأَن تَأْتُوا۟ ٱلْبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَـٰكِنَّ ٱلْبِرَّ مَنِ ٱتَّقَىٰ ۗ وَأْتُوا۟ ٱلْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَ‌ٰبِهَا ۚ وَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
سوال میکنند از تو درباره کاروانسراها یا خانه‌های بین راهی؛ بگو آن محل جمع شدن است برای مردم و برای گردهمایی حج. و نيك نيست كه از پشت این خانه‌ها وارد شويد، بلكه نيك است كه شخص تقوا پيشه كند و از در این خانه‌ها وارد شويد و از خدا بترسيد تا شايد رستگار شويد