سلام علیکم ...
در کتب وحی در این رابطه چند نکته ی قابل توجه وجود دارد که بنظرم با برآیندگیری از آنها این شبهه کاملا برطرف میشود .
نکته ی اول در رابطه با کلمه مُلْكًا در آیه ایست که در صورت سوال ذکر فرمودید : که با جستجوی قرینه ی این کلمه در آیات دیگر متوجه میشویم که در قرآن مفهوم کاربردی مَلِكًا با مُّلْكًا تفاوت دارد .
مثلا در آیه ی ۲۴۶ و ۲۴۷ بقره وقتی از درخواست بنی اسراییل برای نصب یه پادشاه یا در مورد پادشاهی طالوت صحبت میشود مَلِكًا بکار میرود که به معنای صرفا تاج و تخت پادشاهی است !
وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ﴿البقرة: ٢٤٧﴾
پيغمبرشان به آنها گفت: خدا طالوت را پادشاه شما كرد.
أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ﴿البقرة: ٢٤٦﴾
آيا آن گروه از بنى اسرائيل را پس از موسى نديدى كه به يكى از پيامبران خود گفتند: براى ما پادشاهى نصب كن تا در راه خدا بجنگيم.
اما در قرآن مُّلْكًا بکار برده شده به معنای " نوعی فرمانروایی هستش که شامل طیف گسترده و خاصی از فضل و عطای پروردگار است که در مورد آل ابراهیم از جمله سلیمان شامل تاج و تخت پادشاهی هم میشود.
مثلا آیه ۲۰ سوره ی انسان رو ببینید در مورد نعمتهای بهشتی مُّلْكًا بکار برده شده !
وَإِذَا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيمًا وَمُلْكًا كَبِيرًا ﴿الانسان: ٢٠﴾
چون بنگرى، هر چه بنگرى نعمت فراوان است و فرمانروايى بزرگ.
یا در آیه ی ۵۴ نسا در رابطه با فضل حکمت و دانش و مُّلْكًا عَظِيمًا که به آل ابراهیم داده شده :
أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا ﴿النساء: ٥٤﴾
يا بر مردم به خاطر نعمتى كه خدا از فضل خويش به آنان ارزانى داشته حسد مى‌برند؟ در حالى كه ما به خاندان ابراهيم كتاب و حكمت داديم و فرمانروايى بزرگ ارزانى داشتيم.
تا اینجا نتیجه میگیریم درخواست این دعا صاحب مُّلْكً شدن است نه صرفا مَلِكً شدن !
نکته دوم که بسیار قابل توجه است توجه به این آیات در کتب عهد عتیق وحی ( اول پادشاهان و دوم تواریخ ) است که بصراحت عنوان میشود که درخواست سلیمان از خداوند صرفا حکمت و دانش بوده نه تاج و تخت سلطنت !! که بخاطر این درخواست خداوند میفرماید دولت و حشمت و توانگری را هم به شکل خاص و ویژه به سلیمان عطا میکند !
11. خدا به سلیمان گفت: «چونکه این در خاطرتو بود و دولت و توانگری و حشمت و جان دشمنانت را نطلبیدی و نیز طول ایام را نخواستی بلکه به جهت خود حکمت و معرفت رادرخواست کردی تا بر قوم من که تو را بر سلطنت ایشان نصب نموده‌ام داوری نمایی. 12. لهذاحکمت و معرفت به تو بخشیده شد و دولت وتوانگری و حشمت را نیز به تو خواهم داد که پادشاهانی که قبل از تو بودند مثل آن را نداشتند وبعد از تو نیز مثل آن را نخواهند داشت.»( دوم تواریخ 1:11-12)
نکته ی سوم توجه به آیات متعددی از قرآن در سوره ی نمل ، آیات عهد عتیق و حتی فرازهایی از انجیل است که نشان می دهد تنها امتیاز پادشاهی سلیمان از سایر امپراطوریها صرفا ویژگیهای مرتبط با " حکمت و دانش ویژه ی اوست ! "
مثلا توجه بفرمایید به این عبارت وَأُوتِيَتْ مِن كُلِّ شَيْءٍ در این دو آیه از سوره ی نمل که نشان میدهد در رابطه با صرفا تاج و تخت پادشاهی هر آنچه سلیمان داشته ملکه سبا هم در اختیار داشته :
وَوَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ وَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّيْرِ وَأُوتِينَا مِن كُلِّ شَيْءٍ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ
و سلیمان وارث داوود شد، و گفت: «ای مردم! زبان پرندگان به ما تعلیم داده شده، و از همه چیز به ما عطا گردیده؛ این فضیلت آشکاری است.»
إِنِّي وَجَدتُّ امْرَأَةً تَمْلِكُهُمْ وَأُوتِيَتْ مِن كُلِّ شَيْءٍ وَلَهَا عَرْشٌ عَظِيمٌ
من زنی را دیدم که بر آنان حکومت میکند، و همه چیز در اختیار دارد، و تخت عظیمی دارد!
و یا آیات زیر از عهد عتیق که نشان می دهد آنچه ملکه سبا را به وجد آورده و او را به دیدن ملک سلیمان ترغیب کرده صرفا حکمت سلیمان بوده :
5. پس به پادشاه گفت: «آوازه‌ای را که درولایت خود درباره کارها و حکمت تو شنیدم راست بود. 6. اما تا نیامدم و به چشمان خود ندیدم اخبار آنها را باور نکردم، و همانا نصف عظمت حکمت تو به من اعلام نشده بود، و از خبری که شنیده بودم افزوده‌ای. 7. خوشابه‌حال مردان تو وخوشابه‌حال این خادمانت که به حضور تو همیشه می ایستند و حکمت تو را می‌شنوند. 8. متبارک بادیهوه خدای تو که بر تو رغبت داشته، تو را برکرسی خود نشانید تا برای یهوه خدایت پادشاه بشوی. چونکه خدای تو اسرائیل را دوست می‌دارد تا ایشان را تا به ابد استوار نماید، از این جهت تو را بر پادشاهی‌ایشان نصب نموده است تا داوری و عدالت را بجا آوری.» (دوم تواریخ 9:5-8)
و همچنین این فراز از انجیل :
ملکه جنوب در روزداوری با مردم این فرقه برخاسته، بر ایشان حکم خواهد کرد زیرا که از اقصای زمین آمد تا حکمت سلیمان را بشنود و اینک در اینجا کسی بزرگتر ازسلیمان است. (لوقا 11:31)
و یا آیات زیر :
22. پس سلیمان پادشاه در دولت و حکمت ازجمیع پادشاهان کشورها بزرگتر شد. 23. و تمامی پادشاهان کشورها حضور سلیمان را می‌طلبیدند تا حکمتی را که خدا در دلش نهاده بود بشنوند. (دوم تواریخ 9:22-23)
نتیجه اینکه مَلِكً بودن سلیمان منهای حکمت و دانش الهی( که در پی درخواستش از خداوند داشت !) هیچ امتیاز ویژه ای از سایر امپراطوریها ندارد ! و هیچ کدام از ویژگیهای مرتبط با حکمت او در عرصه پادشاهیش مثل داشتن لشکر عظیمی از جن و انس و پرندگان ، منطق الطیر ، توانایی درک گفتار جانورانی مثل مورچه و ... در اختیار هیچ پادشاهی جز سلیمان نبوده و نخواهد بود !