در تمامی آیات قرآن "ذی القربی" و "اولی القربی" به خویشاوندان و نزدیکان دلالت دارد و هیچ ربطی به عبارت "فی القربی" که به معنای "در قرب و قرابت" (الهی) است، ندارد:
وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا ﴿النساء: ٣٦﴾
و الله را بپرستيد، و چيزى را با او شريك مگردانيد؛ و به پدر و مادر احسان كنيد؛ و در باره خويشاوندان و يتيمان و مستمندان و همسايه نزدیک و همسايه بيگانه و همنشين و در راه‌مانده و افراد مدیون خود [نيكى كنيد]، كه خدا كسى را كه متكبر و فخرفروش است دوست نمى‌دارد
یا می فرماید:
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مُّعْرِضُونَ ﴿البقرة: ٨٣﴾
و چون از فرزندان اسرائيل پيمان محكم گرفتيم كه: «جز الله را نپرستيد، و به پدر و مادر، و نزدیکان و يتيمان و مستمندان احسان كنيد، و با مردم [به زبان] خوش سخن بگوييد، و نماز را به پا داريد، و زكات را بدهيد»؛ آنگاه، جز اندكى از شما، [همگى] به حالت اعراض روى برتافتيد.
یا می فرماید:
وَلَا يَأْتَلِ أُولُو الْفَضْلِ مِنكُمْ وَالسَّعَةِ أَن يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿النور: ٢٢﴾
و سرمايه‌داران و فراخ‌دولتان شما نبايد از دادن [مال] به خويشاوندان و تهيدستان و مهاجران راه خدا دريغ ورزند، و بايد عفو كنند و گذشت نمايند. مگر دوست نداريد كه خدا بر شما ببخشايد؟ و خدا آمرزنده مهربان است.
اما برای درک معنای "فی القربی" در آیه 23 سوره شوری کافی است به آیه 57 سوره فرقان توجه فرمایید:
قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاءَ أَن يَتَّخِذَ إِلَىٰ رَبِّهِ سَبِيلًا ﴿الفرقان: ٥٧﴾
بگو: «بر اين [رسالت] اجرى از شما طلب نمى‌كنم، جز اينكه هر كس بخواهد راهى به سوى پروردگارش [در پيش] گيرد.»
در آیه فوق خداوند مشخص کرده که رسول الله تقاضای هیچگونه اجر و مزدی را از احدی ندارد مگر آنکه به پاسداشت هدایت، مردم راه و سبیل الله را در پیش بگیرند. به زبان ساده تر فی القربی در سوره شوری همان "یتخذ الی ربه سبیلا" در سوره فرقان است:
فی القربی = اتخذ الی ربه سبیلا
در قرابت (الهی) = پیش گرفتن سبیلالله
نتیجه
در تمامی آیات، خداوند رسولش را ملزم ساخته تا اعلام کند که رسول الله خواستار هیچگونه اجر و مزدی نیست. لیکن در سوره فرقان و در سوره شوری فرموده که تنها اجر و مزدی که خداوند متناسب می داند آن است که مردم سبیل و راه پروردگارشان را در پیش بگیرند که همان فی القربی یعنی نزدیک شدن به خداوند است. دستورات وحی مشخص کرده اند که این قرب یا نزدیکی به سبیل الهی جز با اجرای دستورات و فرایض الله بدست نمی آید:
اگر مرا دوست دارید، احکام مرا نگاه دارید (انجیل صحیفه یوحنا فصل 14 آیه 15)
لذا "حب" در دایره دین، صرفا به الله اختصاص دارد نه به خویشاوندان یا فک و فامیل پیامبر (حب اهل بیت/ حب صحابه!!!). چرا که احکام و فرایض از آن الله است نه از آن فک و فامیل محمدنبی یا صحابه او!