قرآن می فرماید:
وَإِذَا ٱلْقُبُورُ بُعْثِرَتْ عَلِمَتْ نَفْسٌۭ مَّا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ (سوره انفطار آیات 4 و 5)
و آنگاه كه گورها زير و زبر شوند، هر نفسى آنچه را پيش فرستاده و بازپس گذاشته، بداند.
پس معصیت بر اساس آیه فوق بر دو قسم است:
1) تخطی از دستورات الهی که هر انسانی در طول زندگی بارها مرتکب می شود و حسابش را ندارد.
2) کوتاهی، قصور یا فراموشی هایی که از جانب انسان نسبت به دستورات الله رخ می دهد که انسان حسابش را ندارد
آیه فوق فرموده که تنها در روز قیامت است که هر نفسی از این دو پرونده علم حاصل می کند. لذا اگر کسانی در این دنیا این دو پرونده خود را پاک می انگارند، صرفا حقه بازانی هستند که بجهت فریب افکار عمومی به چنین ادعاهایی می پردازند:
... فَلَا تُزَكُّوا أَنفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ ﴿النجم: ٣٢﴾
... پس خودتان را پاك نشمارید. الله است که به [حال] كسى كه پرهيزگارى نموده داناتر است.
تورات هم فرموده که در این دنیا گناه و معصیت همراه دائمی انسان است:
...گناه بر در، در کمین است و اشتیاق تو دارد ... (تورات صحیفه پیدایش فصل 4 آیه 7)
نتیجه
آیات 61 سوره نحل و 45 سوره فاطر، دقیقا به گناهکار بودن تک تک نفوس در پیشگاه الله دلالت دارند. لیکن راه حل رهایی و رستگاری در روز جزا نیز در قرآن بیان شده که همان "ایمان به آیات وحی، انجام عمل صالح و صبر و بردباری و پایداری در سبیل حق آیات" است. این مضامین در سه آیه موجز سوره عصر به ما تعلیم داده شده اند:
وَٱلْعَصْرِ إِنَّ ٱلْإِنسَـٰنَ لَفِى خُسْرٍ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّـٰلِحَـٰتِ وَتَوَاصَوْا۟ بِٱلْحَقِّ وَتَوَاصَوْا۟ بِٱلصَّبْرِ (سوره عصر)
و خلاصه اینکه هر آیینه انسان حقیقتا در زیان است مگر کسانیکه ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند و به حق متوصل شدند و صبر و بردباری پیشه کردند
بغیر از این، بار گناه انسان بر دوش خودش خواهد بود و در روز جزا به جهنم در خواهد آمد.