اثر در آیات قرآن به عملکرد "از چیزی یا گروهی بیرون آورده شده" دلالت دارد و از اینرو در فارسی حسب مشتقات آن، به منتخب ، "باقیمانده" یا "دنباله" یا نشانه ها، علامات، تبعات و پیامدهای چیزی برگردان شده است:
فَانظُرْ إِلَىٰ آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَٰلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿الروم: ٥٠﴾
پس به آثار رحمت خدا بنگر كه چگونه زمين را پس از مرگش زنده مى‌گرداند. در حقيقت، هم اوست كه قطعاً زنده‌كننده مردگان است، و اوست كه بر هر چيزى تواناست.
در آیه فوق مترجم از ترجمه آثار طفره رفته لیکن مشخص است که منظور نشانه ها و علامات و باقیمانده ها و یادگاری هایی است که خداوند بر زمین قرار داده و توجه انسان را به تفکر و تدبر در آن جلب می کند:
وَكَذَٰلِكَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءَنَا عَلَىٰ أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَىٰ آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ ﴿الزخرف: ٢٣﴾
و بدين گونه در هيچ شهرى پيش از تو هشداردهنده‌اى نفرستاديم مگر آنكه خوشگذرانان آن گفتند: «ما پدران خود را بر آيينى [و راهى] يافته‌ايم و ما از پى ايشان راهسپريم.»
اثر در آیه فوق در معنای "در پی" یا دنباله یا بقایای چیزی رفتن دلالت دارد.
در آیه 96 سوره طه:
اثر در آیه 96 سوره طه به آنچکه از رسول باقی مانده دلالت دارد که همان "تعلیمات" یعنی آموزه های رسول است:
قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِّنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَكَذَٰلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي ﴿طه: ٩٦﴾
گفت: «به چيزى كه به آن پى نبردند پى بردم پس برخی از آموزه های رسول را گرفتم و آنرا دست آویز کردم، و نفس من برايم چنين فريبكارى كرد.»
طبق آیه فوق، سامری که از بنی اسرائیل ها بود، با اتکا به بخشی از آموزه های پیامبر خداوند (اثر الرسول)، بر آن شد که شعائری را پایه گذاری کند و تمثالی ساخته و به آن صبغه یا رنگ دینی و الهی زد. بدین ترتیب مردم را نیز گمراه ساخت. باید توجه داشت که این کار سامری از آن نظر حرام و مورد نفرت خداوند بود که خداوند چنین دستوری را در دین (ساخت گوساله) نازل نکرده بود و این سامری بود که از ظن خود با استناد به "اثر الرسول" تصور میکرد که در طول و راستای دین قدم برداشته است. از اینروست که پیش دستی او مورد نفرت خداوند قرار گرفت:
وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَىٰ إِلَىٰ قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفًا قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِن بَعْدِي أَعَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ وَأَلْقَى الْأَلْوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ قَالَ ابْنَ أُمَّ إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِي وَكَادُوا يَقْتُلُونَنِي فَلَا تُشْمِتْ بِيَ الْأَعْدَاءَ وَلَا تَجْعَلْنِي مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿الأعراف: ١٥٠﴾
و چون موسى، خشمناك و اندوهگين به سوى قوم خود بازگشت، گفت: «پس از من چه بد جانشينى براى من بوديد! آيا بر فرمان پروردگارتان پيشى گرفتيد؟ و الواح را افكند و [موى] سر برادرش را گرفت و او را به طرف خود كشيد. [هارون ] گفت: « اى فرزند مادرم، اين قوم، مرا ناتوان يافتند و چيزى نمانده بود كه مرا بكشند؛ پس مرا دشمن‌شاد مكن و مرا در شمار گروه ستمكاران قرار مده
نتیجه
دین و دایره دستورات و شعائر دینی صرفا توسط الله در کلام مقدس مشخص شده و احدی (چون سامری ها) نمی تواند شعائرسازی کنند!! حتی اگر در ظن خود در راستای دین "اثرالرسول" اقدام به ساخت شعائر کرده باشند. آیات به ما می آموزند که کسانی چون سامری که شعائرسازی می کنند و تصور می کنند که در طول و راستای منطق الهی قدم برداشته اند، از منظر کلام وحی، مورد نفرت خداوند هستند و مصداق "تقولون علی الله غیرالحق" می باشند:
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَلَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَمَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ وَلَوْ تَرَىٰ إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِكَةُ بَاسِطُو أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ ﴿الأنعام: ٩٣﴾
و كيست ستمكارتر از آن كس كه بر الله دروغ مى‌بندد يا مى‌گويد: «به من وحى شده»، در حالى كه چيزى به او وحى نشده باشد، و آن كس كه مى‌گويد: «نظير آنچه را الله نازل كرده است نازل مى‌كنم»؟ و كاش ستمكاران را در گردابهاى مرگ مى‌ديدى كه فرشتگان [به سوى آنان] دستهايشان را گشوده‌اند [و نهيب مى‌زنند:] «جانهايتان را بيرون دهيد»؛ امروز به [سزاى] آنچه بناحق بر الله دروغ مى‌بستيد و در برابر آيات او تكبر مى‌كرديد، به عذاب خواركننده كيفر مى‌يابيد.