بنیان ص + ب، צב (صب) در لسان وحی به عملکرد " روی آوردن به جایی یا کسی" دلالت دارد. به عملکردهای ذیل که همگی نمونه هایی از "روی آوردن به چیزی" است توجه فرمایید:
ויעש את הכיור נחשת ואת כנו נחשת במראת הצבאת אשר צבאו פתח אהל מועד ס (تورات صحیفه خروج فصل 38 آیه 8)
و حوض را از برنج ساخت، و پایهاش را از برنج از آینه های زنانی که نزد دروازه خیمه اجتماع برای خدمت جمع میشدند.
در آیه فوق از تورات مشتق "صباو" به کسی که خدمت می کند دلالت دارد. چرا که خدمت کردن همان روی آوردن به چیزی یا کسی است. از این جهت مترجم در این آیه روی آوردن به خیمه اجتماع را به همان خدمت کردن ترجمه نموده است. به نمونه بعدی توجه فرمایید:
قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُن مِّنَ الْجَاهِلِينَ ﴿يوسف: ٣٣﴾
[يوسف] گفت: «پروردگارا، زندان براى من دوستداشتنىتر است از آنچه مرا به آن مىخوانند، و اگر نيرنگ آنان را از من بازنگردانى، به سوى آنان خواهم گراييد و از [جمله] نادانان خواهم شد.»
در آیه فوق از قرآن مشتق "اصب" به گرایش پیدا کردن به چیزی دلالت دارد. این از آن جهت است که گرایش پیدا کردن به کسی همان روی آوردن به اوست. از این جهت عملکرد روی آوردن در این آیه با توجه به مقتضیات متن به گرایش پیدا کردن ترجمه شده است. به نمونه بعدی توجه فرمایید:
فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَن كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيًّا ﴿مريم: ٢٩﴾
[مريم] به سوى [عيسى] اشاره كرد. گفتند: «چگونه با كسى كه در گهواره [و] كودك است سخن بگوييم؟»
در آیه فوق مشتق "صبیا" به کودک دلالت دارد. این از آن جهت است که کودک موجودی است که محتاج به روی آوردن (یعنی مراقبت) اطرافیان است. از این جهت عملکرد روی آوردن در این آیه با توجه به مقتضیات متن به کودک ترجمه شده است.
نتیجه
بنیان "صب" در لسان وحی به عملکرد "روی آوردن به چیزی یا کسی" دلالت دارد. از اینرو "صابئین" واژه ای عمومی برای بیان اعتقاد کسی است که "روی آورنده به الله" است. در واقع خود قرآن این عبارت را در آیه 63 سوره بقره بلافاصله تشریح کرده و می فرماید "هر کس که به الله و روز قیامت ایمان دارد و عمل صالح انجام می دهد":
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَىٰ وَالصَّابِئِين مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿البقرة: ٦٢﴾
بنابراین، بجز مومنان به قرآن و کتب من قبل(الذین آمنوا)، و بجز پیروان راستین تورات (الذین هادوا) و بجز پیروان راستین انجیل (النصاری)، اگر هر کسی به الله و روز قیامت ایمان داشته و مشرک نبوده و عمل صالح انجام داده (مانند ابراهیم، نوح، انبیا اقوامی چون عاد و ثمود)، جزو صابئین بوده و از نظر کلام وحی روز قیامت مورد پاداش قرار می گیرد.
اینکه برخی مدعی هستند که صابئین پیروان یحیی هستند، ادعایی است که با خود آیات انجیل در تضاد است. چرا که مطابق آیات انجیل یحیی فرستاده ای از جانب الله بود تا بشارت ظهور مسیح را به مردم بدهد و مردم را برای پذیرش انجیل آماده سازد. پس چگونه کسی می تواند خود را پیرو آیین یحیی معرفی کند و تابع انجیل نباشد؟! لذا این ادعا که صابئین پیروان یحیی هستند، ادعایی باطل است.