انفاق که از ترکیب ن و ف شکل گرفته به عملکرد لرزش، لرزاندن، جنباندن دلالت دارد. بعنوان مثال این ترکیب دو بار در آیه ذیل ظاهر شده که یکبار به "هدیه جنباندنی" و بار دیگر به "جنباندن" برگردان شده است:
و سینه قوچ قربانی تخصیص را که برای هارون است گرفته، آن را برای هدیه جنبانیدنی به حضور یهوه بجنبان (تورات صحیفه خروج فصل 22 آیه 26)
در قرآن "منافق" به کسی گفته می شود که مذبذب است، یعنی از نظر اعتقادی لرزان است و دائم جا عوض می کند:
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَىٰ يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا مُّذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذَٰلِكَ لَا إِلَىٰ هولَاءِ وَلَا إِلَىٰ هولَاءِ ۚ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا ﴿النساء:142 و ١٤٣﴾
بنابراین انفاق به فعل اعطای هدیه یا بخشش به کسی اشاره دارد و معمولا به همراه "مما رزقناهم" ظاهر شده است. یک نمونه از انفاق غیرمادی در قرآن، بخشش به معنای عفو کردن است:
... وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ ﴿البقرة: ٢١٩﴾
اما زکات از ترکیب ز ، ک شکل گرفته و به عملکرد "جداکردن و زدودن از مشت و کف" اشاره دارد. در قرآن این واژه عموما با "آتی" که به معنای رسیدن است ظاهر شده و آتی الزکاه به معنای رسیدن به وضعیت خلوص و تزکیه است:
قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا ﴿الشمس: ٩﴾،
وَحَنَانًا مِّن لَّدُنَّا وَ زَكَاةً وَكَانَ تَقِيًّا ﴿مريم: ١٣﴾
نتیجه) زکات میوۀ انفاق یا اعطای مال است و بهمین دلیل معمولا با "آتی" می آید و قرآن به رسیدن به زکات از طریق انفاق اشاره کرده است:
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا ...... ﴿التوبة: ١٠٣﴾
از اموال آنها صدقه بگیر، تا بوسیله آن، آنها را پاک سازی و بزدایی!
اما باید توجه شود که در قرآن عمل به حکم و فرایض آیات بطور عمومی نیز باعث "تزکیه" برشمرده شده است:
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ﴿الجمعة: ٢﴾
پس انفاق یکی از راه های رسیدن به زکات است.