فاسقون چه کسانی هستند؟

Question

در قرآن در خصوص افراد فاسق می فرماید:

وَلَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ ۖ وَمَا يَكْفُرُ بِهَا إِلَّا الْفَاسِقُونَ (بقره 99)

ما نشانه‌های روشنی برای تو فرستادیم؛ و جز فاسقان کسی به آنها کفر نمی‌ورزد.

منظور از فاسقون چه کسانی هستند که به ایات خدا کفر می ورزند؟

Answer 1

کلمه فسق (פשק) در لسان وحی به عملکرد گشودن و رهاکردن دلالت دارد، مخصوصا رها کردن عهد و گشودن زبان که ارتباط تنگاتنگی با هم دارند:

נצר פיו שמר נפשו פשק שפתיו מחתה לו (صحیفه امثال فصل 13 آیه 3)

هر‌که دهان خود را نگاه دارد جان خویش را محافظت نماید، اما کسی‌که لبهای خود را بگشاید هلاک خواهد شد. 

قرآن نیز افرادی از بنی اسرائیل را که قول و خبر مرتبط به شرایط سرزمین مقدس را تغییر دادند و عهدشکنانه در حالیکه حمایت خداوند را داشتند سخنان کذب گفتند را عهدشکن (فاسق) نام داده است:

فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِّنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ ﴿البقرة: ٥٩﴾

اما كسانى كه ستم كرده بودند، [آن سخن را] به سخن ديگرى -غير از آنچه به ايشان گفته شده بود- تبديل كردند. و ما [نيز] بر آنان كه ستم كردند، به سزاى اينكه نافرمانى پيشه كرده بودند، عذابى از آسمان فرو فرستاديم.

این کارکرد در آیه دیگری از قرآن نیز بیان شده و دلالت بر کسی دارد که دهان خود را به خبری می گشاید:

 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ ﴿الحجرات: ٦﴾

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، اگر گوینده سخنی برايتان خبرى آورد، نيك وارسى كنيد، مبادا به نادانى گروهى را آسيب برسانيد و [بعد،] از آنچه كرده‌ايد پشيمان شويد.

از دیگر کارکردهای ریشه فسق (פשק) که به گشودن دلالت دارد در معنای "رها بودن و بدعهدی" است:

אל כל ראש דרך בנית רמתך ותתעבי את יפיך ותפשקי את רגליך לכל עובר ותרבי את תזנתך תזנותיך (صحیفه حزقیال فصل 16 آیه 25)

بسر هر راه عمارتهای بلند خود را بنا نموده، زیبایی خود رامکروه ساختی و برای هر راهگذری پایهای خویش را گشوده، زناکاریهای خود را افزودی

در آیه فوق، فسق در کارکرد گشودن و رها و ولنگ و باز بودن آمده و برای بیان شکستن عهد بکار رفته است. 

در قرآن نیز کارکرد فسق، بدعهدی کردن و رها کردن عهد بیان شده است:

وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّيَّتَهُ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِي وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلًا ﴿الكهف: ٥٠﴾

و [ياد كن‌] هنگامى را كه به فرشتگان گفتيم: «آدم را سجده كنيد،» پس [همه‌] -جز ابليس- سجده كردند، كه از [گروه‌] جن بود و از فرمان پروردگارش سرپيچيد. آيا [با اين حال،] او و نسلش را به جاى من دوستان خود مى‌گيريد، و حال آنكه آنها دشمن شمايند؟ و چه بد جانشينانى براى ستمگرانند.

نتیجه

فسق به عملکرد گشودن و رها کردن دلالت دارد و در لسان وحی فاسق به کسی گفته می شود که عهد الهی را رها کرده یا آنرا لسانا یا عملا تکذیب نماید یا از آن سرپیچی کند.