با استناد به آیات قرآن امر یکسره از آن الله است:
... بَل لِّلَّهِ الْأَمْرُ جَمِيعًا ...﴿الرعد: ٣١﴾
اما تدبیر امر بحث دیگری است. بعنوان مثال الله به انسان فرمان داده که در امر الله "تدبر" کند.
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا ﴿محمد: ٢٤﴾
آیا آنها در قرآن تدبّر نمی‌کنند، یا بر دلهایشان قفل نهاده شده است؟!
أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جَاءَهُم مَّا لَمْ يَأْتِ آبَاءَهُمُ الْأَوَّلِينَ ﴿المؤمنون: ٦٨﴾
آیا آنها در این گفتار نیندیشیدند، یا اینکه چیزی برای آنان آمده که برای نیاکانشان نیامده است؟!
که در آیات فوق انسان دعوت به تدبر در آیات قرآن شده است. اما قرآن در مورد لشگریان آسمان (ملائکه) فرموده که ایشان یکسره امر الله را تدبیر می کنند و از تدبیر امر الله لحظه ای غافل نیستند:
لَا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُم بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ ﴿الأنبياء: ٢٧﴾
هرگز در سخن بر او پیشی نمی‌گیرند؛ و ایشان به فرمان او عمل می‌کنند.
مشخص می شود که لشگریان آسمان نمی توانند مگر آنچه را که الله امر کرده تدبیر نمایند. در ادامه می فرماید:
يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَىٰ وَهُم مِّنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ ﴿الأنبياء: ٢8﴾
الله آنچکه بعد و قبل آنها است را می‌داند؛ و ایشان شفاعت نمی کنند مگر برای کسانی که الله از آنها راضی باشد و ایشان از ترس الله بیمناکند.
اینجا هم مشخص می شود که الله است که بر قبل و بعد امور تسلط دارد و بعنوان مثال امر شفاعت نیز یکسره از آن الله است و ملائکه تنها مجریان امری هستند که الله دستور داده است.
یک نمونه از لشگریان آسمان که از تدبیر امر الله سرباز زد، ابلیس بود! یعنی علیرغم آنکه در پیشگاه الهی بسر می برد و حجت بر او تمام شده بود، اما ابا ورزید و از امر الله سرپیچی کرد:
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ ﴿البقرة: ٣٤﴾
پس امر یکسره از آن الله است اما تدبیر امر به معنای منظم شدن و وفق یافتن با آن امر است.
ان شاءالله که به کارتان بیاید.